Higiena okresu dojrzewania, czyli jak powinny dbać o siebie nastolatki?

Dojrzewanie

Organizm młodej osoby wkraczającej w wiek dojrzewania przechodzi szereg przemian. Hormony, które do tej pory były nieaktywne, zaczynają swoją pracę pobudzając przysadkę mózgową i układ rozrodczy. Szczególnie widoczny wkład mają androgeny, które odpowiadają za szereg zmian w organizmie, m.in. wywołują trądzik i nadpotliwość. Okres dojrzewania to również etap zwiększonej wrażliwości młodego człowieka na swój wygląd. Łatwiej zmienia się nastrój, pojawiają się pierwsze kompleksy. Dlatego tak istotne jest, by odpowiednio uświadomić i przygotować nastolatka na nadchodzące zmiany.

Dojrzewanie a higiena

Hormony prowokują do powiększania się gruczołów łojowych i nadmiernej produkcji łoju. Łój zaś jest doskonałą pożywką dla bakterii i dodatkowo zmienia odczyn skóry na mniej kwaśny. Powoduje to namnażanie bakterii chorobotwórczych, a co za tym idzie powstawanie trądziku młodzieńczego. W konsekwencji cera staje się przetłuszczona i błyszcząca z szeregiem wykwitów zapalnych. Młode osoby często wyciskają je i rozdrapują, co sprawia, że szerzą się na całej twarzy. Łatwo jest je też zakazić, tworząc stany ropne, nadające się już tylko do leczenia dermatologicznego. Oczywiście zachwiana flora bakteryjna i działanie hormonów to nie jedyne przyczyny. Dużą rolę odgrywa także skłonność genetyczna.

Okresowi pokwitania często towarzyszy trądzik, warto więc jest ustrzec przed nim własne dziecko, działając prewencyjnie i minimalizując objawy. Młoda osoba musi zdawać sobie sprawę, jak istotne jest codzienne mycie, regularne stosowanie peelingu i kremu do twarzy tak, by uniknąć nadmiernego przesuszenia cery. Wysuszenie może jedynie spowodować reakcję odwrotną - nadprodukcję łoju w celu obrony. Celem pielęgnacji powinno być zachowanie równowagi w nawilżeniu skóry i zahamowanie łojotoku oraz przywrócenie odpowiedniego pH skórze. Ważne jest również zminimalizowanie wzrostu bakterii, łagodzenie stanów zapalnych, poprawa ukrwienia i dotlenienia skóry, czy zapobieganie tworzeniu się zaskórników i regulacji procesów rogowacenia.

W osiągnięciu odpowiedniego stanu skóry przy trądziku niezbędna jest konsultacja dermatologiczna. Również szereg gabinetów kosmetycznych ma w swojej ofercie zabiegi skierowane do młodych osób jako wspomaganie terapii i właściwej pielęgnacji domowej.

Zdarza się, że nadprodukcja łoju dotyczy nie tylko okolicy twarzy i rozwijającego się przez to trądziku, ale także owłosionej skóry głowy. Wywołuje to efekt przetłuszczających się włosów. Są one posklejane, obciążone, przylegają do skóry głowy i wyglądają na nieświeże. Często jest to poważny kompleks nastolatka. Koniecznością staje się codzienne mycie włosów, co, niestety, zupełnie im nie służy.

Przy codziennym myciu włosów silne detergenty w szamponach przeciwłupieżowych działają za mocno i doprowadzają je do jeszcze gorszego stanu - albo stają się one skrajnie przesuszone, podatne na niszczenie i rozdwajanie, bądź szampony te wywołują reakcję odwrotną, czyli jeszcze silniejsze przetłuszczanie się włosów i łupież. Podstawową zasadą dobrej pielęgnacji w okresie dojrzewania jest uregulowanie wydzielania łoju, stosowanie odpowiednich preparatów, które nie mają działania drażniącego i silnie wysuszającego. Istotne jest także nie stosowanie gorących kąpieli włosów, ponieważ ciepło wzmaga wydzielanie sebum.

Higiena intymna

Okres pokwitania to czas dojrzewania płciowego. Narządy płciowe powiększają się, a wokół nich zaczyna pojawiać się owłosienie. Dotyczy to także dołów pachowych i łydek oraz pierwszego zarostu u chłopców. Należy uświadomić nastolatka, że jego ciało wymaga większej troski i że włosy występujące chociażby pod pachami utrudniają higienę tych miejsc. Nastolatek powinien mieć świadomość, że owłosienie to coś zupełnie normalnego i dotyczącego każdej osoby, powinien też nauczyć się odpowiednio golić lub depilować partie ciała, o których sam zdecyduje.

U młodych dziewcząt w okresie dojrzewania zaczyna się pierwsza miesiączka. Higiena odgrywa tu oczywiście kluczową rolę. Młoda kobieta musi w tym czasie przede wszystkim stosować podpaski i zmieniać je ok 2-4 razy dziennie w zależności od intensywności krwawienia, a podmywać okolice intymne wodą z płynem myjącym co najmniej 2 razy dziennie. Bardzo istotne jest, by nie były to kosmetyki silne, wysuszające błonę śluzową. Najlepiej sprawdzą się specjalne żele do higieny intymnej. Doskonałą alternatywą w ciągu dnia czy w podróży są nawilżające chusteczki do higieny intymnej, które można zastosować w celu odświeżenia i lepszego samopoczucia. Ponadto nastolatka musi przestrzegać podstawowych zasad higieny, jak np. stosowanie osobistego ręcznika, czy mycie rąk przed i po każdej wizycie w toalecie. Ginekolog powinien także pokazać nastolatce jak w odpowiedni sposób wykonywać samobadanie piersi, co może ją uchronić przed nowotworem. Ważne jest, by zwrócić uwagę na bieliznę i ubiór, który nie powinien być obcisły i utrudniający ruchy. Najlepiej sprawdzi się przewiewna i wygodna bielizna, np. bawełniana.

Negatywnym skutkiem działania hormonów jest również pobudzanie przez nie gruczołów potowych, co wywołuje nadmierną potliwość, nieprzyjemny zapach i stres dla młodej osoby. Nadmierne pocenie potęgują też słodycze oraz ostre i pikantne potrawy. Oczywiście należy wytłumaczyć nastolatkowi, że pocenie się jest procesem potrzebnym i fizjologicznym. Uczestniczy ono w procesie termoregulacji chroniąc organizm przed przegrzaniem, pozwala na wydalanie toksyn i metabolitów, przy okazji nadaje człowiekowi jego osobniczy zapach. Istotne jest jednak, by nauczyć młodą osobę odpowiedniej higieny, by ten „osobniczy zapach” nie stał się przykry dla innych osób. Niezbędne jest uświadomienie dojrzewającej osobie konieczności codziennego mycia przy użyciu mydła czy żelu pod prysznic, a także stosowanie dezodorantu lub antyperspirantu. Antyperspirant, którego substancją czynną jest zazwyczaj chlorek aluminium zamyka czasowo ujścia gruczołów potowych spowalniając tym samym wydzielanie potu. Dodatkowo ma on działanie antybakteryjne, więc chroni przed bakteriami rozkładającymi pot i powstawaniem przez to przykrego zapachu.

W okresie dojrzewania bardzo ważna jest codzienna toaleta miejsc intymnych. Krótki prysznic zalecany jest codziennie. Do mycia okolic intymnych lepiej aby dziewczęta nie używały zwykłego mydła. Może ono tylko podrażnić okolice intymne. Lepiej korzystać ze specjalnych płynów do higieny intymnej. Młodym dziewczętom poleca się płyny o neutralnym (kwaśnym pH), które zawiera kultury bakterii kwasu mlekowego (naturalnie chronią pochwę przed bakteriami i grzybami). 

Dieta dla młodzieży

Ogromne znaczenie dla samopoczucia i zdrowia kobiety ma odpowiednia dieta. Powinna być lekkostrawna, bogata w warzywa i witaminy. Z uwagi na utratę krwi warto dostarczyć organizmowi składniki pokarmowe zawierające żelazo jak np. jajka, kasza gryczana, amarantus czy orzechy laskowe. Działając prewencyjnie warto po pierwszej miesiączce zaprowadzić córkę do lekarza ginekologa, by upewnić się, że wszystkie procesy dojrzewania przechodzą u niej prawidłowo.

Okres dojrzewania to nie tylko czas, w którym kształtuje się psychika młodego człowieka. Czas ten to także ogrom przemian, czasem niewidocznych gołym okiem. To bardzo duży stres dla organizmu gdyż zmiany przebiegają nierównomiernie. Bardzo istotne jest, by obserwować swoje dziecko, reagować w razie potrzeby, uczyć higieny na własnym przykładzie. Dzięki temu uniknie się wielu chorób i nieprzyjemnych dla dziecka sytuacji.

Grupa III